Το Βυζαντινό μουσείο Πάρου ή αλλιώς Εκκλησιαστικό Μουσείο Εκατονταπυλιανής βρίσκεται στο κτιριακό συγκρότημα της Εκατονταπυλιανής, στην Παροικιά. Ο επισκέπτης του θα έχει την ευκαιρία να θαυμάσει σπάνιες εικόνες του 17ου και 18ου αιώνα, εκκλησιαστικά αντικείμενα και πολύτιμα κειμήλια της μεταβυζαντινής ιστορίας της Πάρου.
Η συλλογή εικόνων και κειμηλίων στην Εκατονταπυλιανή άρχισε στις αρχές του αιώνα μας, με πρωτοβουλία του αρχιμανδρίτη και εφημερίου της Εκατονταπυλιανής Γεωργίου Φιλ. Σκαραμαγκά. Σε πρώτη φάση περιελάμβανε έργα που βρίσκονταν από αιώνες στον ίδιο το ναό και άλλα που συνελέγησαν από εκκλησίες της Παροικίας. Με το θάνατο όμως του πατρός Γεωργίου Σκαραμαγκά, ο οποίος από το 1936 είχε διοριστεί έκτακτος επιμελητής αρχαιοτήτων, το μουσείο έκλεισε.
Η συλλογή εικόνων και κειμηλίων στην Εκατονταπυλιανή άρχισε στις αρχές του αιώνα μας, με πρωτοβουλία του αρχιμανδρίτη και εφημερίου της Εκατονταπυλιανής Γεωργίου Φιλ. Σκαραμαγκά. Σε πρώτη φάση περιελάμβανε έργα που βρίσκονταν από αιώνες στον ίδιο το ναό και άλλα που συνελέγησαν από εκκλησίες της Παροικίας. Με το θάνατο όμως του πατρός Γεωργίου Σκαραμαγκά, ο οποίος από το 1936 είχε διοριστεί έκτακτος επιμελητής αρχαιοτήτων, το μουσείο έκλεισε.
Αργότερα, επί αρχιερατείας του μακαριστού Μητροπολίτη Επιφανίου, η συλλογή μεταφέρθηκε σε τρία κελλιά του επάνω ορόφου της νότιας πτέρυγας του κτηριακού συγκροτήματος της Εκατονταπυλιανής, τα οποία είχαν ειδικά διασκευαστεί για να τη στεγάσουν και το μουσείο λειτούργησε πάλι, για μικρό όμως χρονικό διάστημα.
Τον Απρίλιο του 1993, επί αρχιερατείας του Μητροπολίτη Αμβροσίου, έγινε και πάλι δυνατή η επανέκθεση τμήματος της συλλογής από τη 2η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων. Παράλληλα άρχισε η σταδιακή συντήρηση στο εργαστήριο της ίδιας Εφορείας και των υπόλοιπων εικόνων.
Η νέα έκθεση εγκαινιάστηκε την 21 Μαΐου 1996, κατά τον εορτασμό των 17 αιώνων Εκατονταπυλιανής, και στεγάστηκε σε τρείς ισόγειους ενοποιημένους χώρους, ένα παρεκκλήσι και δύο αίθουσες, στη νοτιοδυτική γωνία του συγκροτήματος των κελιών της Εκατονταπυλιανής.
Στην πρώτη και μεγαλύτερη αίθουσα εκτίθενται κυρίως εικόνες, στο μικρό παρεκκλήσι ξυλόγλυπτα και στην τρίτη αίθουσα άμφια, πόρπες, άλλα εκκλησιαστικά κειμήλια και ο ξυλόγλυπτος επιτάφιος της Εκατονταπυλιανής. Στις δύο μικρότερες αίθουσες, σε ειδικές προθήκες, εκτίθενται και λίγα έργα αργυροχοΐας.
Τα υπόλοιπα κειμήλια της συλλογής φυλάσσονται σε ένα κελί του συγκροτήματος. Ελπίζουμε ότι σύντομα, αφού συντηρηθούν και τα υπόλοιπα έργα, θα γίνει δυνατή μια νέα σύγχρονη και τελική επανέκθεση του συνόλου των εικόνων και των κειμηλίων.
Τον Απρίλιο του 1993, επί αρχιερατείας του Μητροπολίτη Αμβροσίου, έγινε και πάλι δυνατή η επανέκθεση τμήματος της συλλογής από τη 2η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων. Παράλληλα άρχισε η σταδιακή συντήρηση στο εργαστήριο της ίδιας Εφορείας και των υπόλοιπων εικόνων.
Η νέα έκθεση εγκαινιάστηκε την 21 Μαΐου 1996, κατά τον εορτασμό των 17 αιώνων Εκατονταπυλιανής, και στεγάστηκε σε τρείς ισόγειους ενοποιημένους χώρους, ένα παρεκκλήσι και δύο αίθουσες, στη νοτιοδυτική γωνία του συγκροτήματος των κελιών της Εκατονταπυλιανής.
Στην πρώτη και μεγαλύτερη αίθουσα εκτίθενται κυρίως εικόνες, στο μικρό παρεκκλήσι ξυλόγλυπτα και στην τρίτη αίθουσα άμφια, πόρπες, άλλα εκκλησιαστικά κειμήλια και ο ξυλόγλυπτος επιτάφιος της Εκατονταπυλιανής. Στις δύο μικρότερες αίθουσες, σε ειδικές προθήκες, εκτίθενται και λίγα έργα αργυροχοΐας.
Τα υπόλοιπα κειμήλια της συλλογής φυλάσσονται σε ένα κελί του συγκροτήματος. Ελπίζουμε ότι σύντομα, αφού συντηρηθούν και τα υπόλοιπα έργα, θα γίνει δυνατή μια νέα σύγχρονη και τελική επανέκθεση του συνόλου των εικόνων και των κειμηλίων.
Διεύθυνση: Κτιριακό συγκρότημα Εκατονταπυλιανής, Παροικιά, Πάρος 84400
Ώρες λειτουργίας: Το καλοκαίρι θα το βρείτε ανοιχτό κάθε μέρα και ώρα (ώρες λειτουργίας του Ναού)
Τηλέφωνο: 22840 21243
Ώρες λειτουργίας: Το καλοκαίρι θα το βρείτε ανοιχτό κάθε μέρα και ώρα (ώρες λειτουργίας του Ναού)
Τηλέφωνο: 22840 21243
