Tuesday, 19 March 2024, 12:54

Αθήνα: 19°C

    ΈΘΙΜΑ

    Εξερευνήστε τα κατά τόπους ήθη και έθιμα του λαού μας. Όλα εκείνα τα γνωρίσματα που συνθέτουν την φυσιογνωμία του τόπου του.

    Αλεξανδρούπολη: Ήθη & έθιμα στο σταυροδρόμι των δυο ηπείρων

    Αλεξανδρούπολη: Ήθη & έθιμα στο σταυροδρόμι των δυο ηπείρων

    Αλεξίας Φεσσά
    της αρθρογράφουΑλεξίας Φεσσά
    Η πρωτεύουσα του Νομού Έβρου είναι μία από τις νεότερες πόλεις στην Ελλάδα, δεδομένου ότι ήταν μόνο ένα ψαροχώρι μέχρι τα τέλη του 19ου αιώνα. Ωστόσο, έχει έχει να παρουσιάσει ένα σημαντικό ιστορικό και πολιτιστικό απόθεμα το οποίο καλύπτει μεγάλο τμήμα των ιστορικών και κλασσικών χρόνων.
    Παραμονή πρωτοχρονιάς

    Η βασιλόπιτα σε πολλά μέρη του 'Εβρου, αντί για έναν παρά περιέχει διάφορα σημαδάκια, όσα τα μέλη της οικογένειας και πλάθεται από πριν, έτσι που να μπορεί να χωριστεί σε ισάριθμα κομμάτια. Κόβεται την παραμονή το βράδυ και μοιράζεται στα μέλη της οικογένειας. Το κάθε μέλος ανάλογα με το σημαδάκι που θα του τύχει, θα έχει μέσα στη χρονιά και τα ανάλογα καθήκοντα .

    Τα φώτα

    Την παραμονή ψάλλεται ο μεγάλος αγιασμός και οι χωρικοί του 'Εβρου θα πάρουν από αυτόν και θα ρίξουν στα κτήματά τους. Στα Ρίζια θα ρίξουν στα κτήματα και θα δώσουν στα ζώα τους από τον αγιασμό της ημέρας των Φώτων. Και στον 'Εβρο σε πολλά χωριά, όπως και στην άλλη Ελλάδα, τα παιδιά θα πουν τα κάλαντα των Φώτων.

    Η μέρα της Μπάμπως

    Το έθιμο τελείται στις 8 Ιανουαρίου, εορτή της Αγίας Δομνίκης, ή Δόμνης με σκοπό την απόδοση τιμής στο πρόσωπο της γιαγιάς. Το πρωί, η κάθε γυναίκα του χωριού που γέννησε τη χρονιά που πέρασε, επισκέπτεται στο σπίτι της την «Μπάμπω», φέρνοντας της δώρα, πετσέτα και παπούτσια, για να μπορεί να σκουπίζεται και να τρέχει στα σπίτια, όσων την έχουν ανάγκη. Εκείνη που έχει καλοντυθεί και στολιστεί, ανταποδίδει με κεράσματα κι ευχές. 'Οταν συγκεντρωθούν όλες οι γυναίκες, φέρνουν τη «Μπάμπω» με πομπή επάνω σε αμάξι ως τη βρύση του χωριού, όπου η κάθε γυναίκα της πλένει τελετουργικά τα χέρια. Ακολουθεί διασκέδαση μόνο των γυναικών με τη «Μπάμπω», σε ένα καφενείο του χωριού.

    Οι Γκαϊντατζήδες

    Το έθιμο της Πεντηκοστής, οι Γκαϊντατζήδες, ανέρχεται στο 1204. Οι κάτοικοι ζήτησαν τότε τη βοήθεια του Θεού με περιφορά της εικόνας και ο Θεός έκανε το θαύμα του πλημμυρίζοντας το ποτάμι που διασχίζει την πόλη, τον Ερυθροπόταμο, και έτσι σώθηκαν. Την ημέρα της Πεντηκοστής, σε ανάμνηση του γεγονότος αυτού, γίνεται λιτάνευση των εικόνων της Παναγίας Πεντηκοστής και του Χριστού από την εκκλησία στο Κάστρο ως τον Άγιο Αθανάσιο. Την ίδια μέρα σερβίρεται στη πλατεία το παραδοσιακό γιουβέτσι. Την παραμονή της Πεντηκοστής, παρελαύνουν στους δρόμους οι Γκαϊντατζήδες, μουσικοί κ.α.

    Οι Μπαμουσιαραίοι

    Τη 2η ημέρα των Χριστουγέννων, δύο νέοι άνδρες μεταμφιέζονται σε ζευγάρι, ο ένας σε άνδρα, τον Μπαμπούσιαρο και ο άλλος σε γυναίκα του Μπαμπούσιαρου. Ο άνδρας φορά νεροκολοκύθα στο κεφάλι με τρύπες στα μάτια και το στόμα, προβιά προβάτου και κουδούνια στο λαιμό και τη μέση. Στους Πετράδες, ο άνδρας κρατάει ξύλινο σπαθί για να τρυπάει μ’ αυτό τους φοβιτσιάρηδες. Το ζεύγος περιφέρεται με συνοδεία γκαϊντατζήδων, ζουρνατζήδων και ενός νταουλτζή που παίζουν δυνατή, άγρια μουσική που ξεσηκώνει τον κόσμο. Οι νοικοκυραίοι τους κερνούν κρασί και τους δίνουν καρύδια, ψωμί, κρέας κλπ. Η γυναίκα-Μπαμπούσιαρος φιλάει το χέρι του νοικοκύρη και συνεχίζουν το δρόμο τους χορεύοντας. Ο δυνατός χορός των Μπαμπουσιαραίων με χτυπήματα των ποδιών τους στη γη καθώς και η ξέφρενη μουσική συμβολίζουν τη καρποφορία και τη βλάστηση.
    Πιρπιρούνα ή περπερούνα

    Για τον αγροτικό κυρίως πληθυσμό οι μεγάλες περίοδοι ανομβρίας προκαλούσαν πανικό και καταστροφή. Η Περπερούνα είναι ένα έθιμο που τελείται επίσης σε πολλά χωριά του Έβρου για την εξουδετέρωση της ανομβρίας. Εκτός από την εκκλησιαστική λιτανεία που κάνουν, ντύνουν ένα πολύ φτωχό ή ορφανό κορίτσι, με λουλούδια και χλωρά κλαδιά και το γυρίζουν στο χωριό καταβρέχοντάς το και τραγουδούν. Περπερούνα έλεγαν το κοριτσάκι και το έθιμο.

    Άη Γιάννης καλοκαιρινός

    Κάθε παραμονή των γενεθλίων του Αγίου Ιωάννη του Πρόδρομου, παρέες κοριτσιών μαζεύονταν στις γειτονιές για να ξεκινήσει η διαδικασία πρόβλεψης του γαμπρού. Κάθε κοπέλα έβγαζε μια από τις πιάστρες που φορούσε στα μαλλιά της και την έριχνε σ’ ένα δοχείο γεμάτο νερό. Το δοχείο αυτό έπρεπε να μείνει όλο το βράδυ κάτω από μια τριανταφυλλιά. Όταν πια ξημέρωνε, κάθε κορίτσι έπαιρνε από το δοχείο τυχαία, μια πιάστρα και την φορούσε πάλι στα μαλλιά της. Παράλληλα έπινε μια γουλία νερό από το δοχείο, την οποία κρατούσε στο στόμα της μέχρι το τέλος της διαδικασίας, έτσι ώστε να μην μπορεί να μιλήσει. Στη συνέχεια, οι παρέες των κοριτσιών πήγαιναν σε κάποιο σταυροδρόμι του χωριού. Από εκεί η καθεμία, έπαιρνε διαφορετικό δρόμο.

    Το τελετουργικό τελείωνε όταν η κοπέλα άκουγε κατά τη διάρκεια της πορείας της, στον συγκεκριμένο δρόμο, ένα ανδρικό όνομα, το οποίο σύμφωνα με την παράδοση έμελε να είναι και το όνομα του μελλοντικού της συζύγου. Τη στιγμή που άκουγε το όνομα, έφτυνε και το νερό που κρατούσε στο στόμα της.

    Τάξιμο στον Άγιο Αθανάσιο

    Σύμφωνα με την παράδοση, οι κτηνοτρόφοι της περιοχής, λόγω αρρώστιας στα κοπάδια τους, έκαναν ένα τάμα στο Άγιο Αθανάσιο, ο οποίος τους βοήθησε, και έκτοτε, τηρούν το έθιμο αυτό. Οι κάτοικοι του Μαΐστρου, τιμούσαν τον Άγιο Αθανάσιο, με κουρμπάνι, σε παρεκκλήσι του Αγίου έξω από το χωριό τους.

    Κλήδονας ή Καλογιάννια

    Είναι λαϊκό έθιμο που επιβιώνει από την αρχαιότητα και τελείται στις 23 Ιουνίου, σύμφωνα με το οποίο αποκαλύπτεται στις άγαμες κοπέλες η ταυτότητα του μελλοντικού τους συζύγου. Ανύπαντρα κορίτσια που αφού μαζέψουν λουλούδια και δέσουν σ αυτά το δαχτυλίδι τους, τα τοποθετούν μέσα σε ένα μπακιρένιο σκεύος. Τραγουδώντας το τραγούδι του Αη Γιάννη γεμίζουν στη βρύση το σκεύος με νερό και όταν επιστρέψουν στις καλύβες μαζεύονται γύρω από την μπακιρένια κούπα, και βγάζουν από το νερό το πρώτο λουλούδι. Το κορίτσι στο οποίο αντιστοιχεί το λουλούδι αυτό σύντομα θα παντρευτεί. Στη συνέχεια χορεύουν, τραγουδούν και προσφέρουν κεράσματα στους παρευρισκόμενους.
    Τα 9 φαγητά

    Την παραμονή των Χριστουγέννων κάθε σπίτι έπρεπε να έχει 9 φαγητά, για να έχει το τραπέζι πολλά φαγητά καθ’ όλη τη της χρονιάς. Υπάρχει επίσης και η ερμηνεία ότι τα 9 φαγιά συμβολίζουν τα μέρη που επισκέφθηκαν ο Χριστός, η Παναγία και ο Ιωσήφ κατά το διωγμό του Ηρώδη.

    Στο τραπέζι αφήνουν λίγο από όλα τα φαγητά για τις ψυχές και τα βάζουν κάτω από τα εικονίσματα, για να τα ευλογήσει ο Χριστός. Κατά μία εκδοχή τα 9 φαγητά ήταν η πίτα (για να γίνουν τα σιτάρια λαμπερά), το μέλι (για να κουβαλούν τα μέλη της οικογένειας πάρα πολλά πράγματα σε όλη τη διάρκεια της χρονιάς, όπως οι μέλισσες), το κρασί (για να απλώσει η οικογένεια σαν κληματαριά), το σαραγλί (για να φερόμαστε πάντα “γλυκά” στους φίλους), το καρπούζι (για να' ναι γλυκιά σαν καρπούζι η παραγωγή), το πεπόνι (για να μιλούν οι συγχωριανοί με γλυκά λόγια για την οικογένεια), το μήλο (για να έχουν τα μέλη της οικογένειας κόκκινα μάγουλα), το σκόρδο (για να προστατεύονται από τα τσιμπήματα των εντόμων), το κρεμμύδι (για να έχουν οι λεχώνες πολύ γάλα).

    Πoυρπoύρης

    Πρόκειται για προσφυγικό έθιμο που αναπαριστούσαν οι κάτοικοι του Ισαακίου τη δεύτερη μέρα των Χριστουγέννων, πολλές φορές, όμως, και την τρίτη. Ο «Πουρπούρης», φορούσε προβιά ή κάπα τσομπάνη μια μάσκα από νεροκολοκύθα και κουδούνια στη μέση, πήγαινε από σπίτι σε σπίτι, με τη συνοδεία νέων του χωριού και έλεγε τα χριστουγεννιάτικα τραγούδια.

    Κορτοπούλα

    Πρωταγωνιστές του εθίμου είναι μια όμορφη γυναίκα ,η Κορτοπούλα-άνδρας μεταμφιεσμένος - ,και ο προστάτης της ο Αράπης .Την ημέρα των Χριστουγέννων ο κουδουνοφόρος Αράπης με τη μαγκούρα του και η όμορφη συνοδευμένη του γυρίζουν τα σπίτια των χωριανών τους με συνοδεία μεταμφιεσμένων ,τους Σατύρους που προσπαθούν ν αρπάξουν την Κορτοπούλα. Δέχονται κεράσματα ενώ οι νέοι που τους ακολουθούν ,τραγουδούν τα κάλαντα .Στο γλέντι που θα ακολουθήσει η Κορτοπούλα αφού αλλάξει τα παλιά της ρούχα με γιορτινά θα σύρει πρώτη τον χορό.

    Κυριακή των Βαΐων

    Την Κυριακή των Βαίων τα κορίτσια του χωριού γυρίζουν από σπίτι σε σπίτι τη Βάγια μια κούκλα που φτιάχνουν από βραδύς με ρούχα που φέρνουν τα ίδια ,και τραγουδούν τα τραγούδια των Βαΐων. Δέχονται κεράσματα και επιστρέφουν στο σπίτι όπου φτιάξαν την κούκλα την οποία στη συνέχεια την χαλούν τελετουργικά τραγουδώντας πασχαλινά τραγούδια της περιοχής τους.

    Η Καμήλα

    Τις δύο Κυριακές της αποκριάς, της κρεατινής και της τυροφάγου, πριν το μεσημέρι, «κυκλοφορούσε» στο χωριό το ομοίωμα της «γκαμήλας». Η εικονική καμήλα με τη συνοδεία ομάδας τελεστών τελεί το ευετηριακό δρώμενο με κορύφωση εικονική σπορά και θερισμό καθώς και σατυρική αναπαράσταση τοπικού γάμου. Το λαϊκό δρώμενο ξεκινούσε με την αρρώστια της «γκαμήλας». Η κορύφωσή του ήταν η θεραπεία της από τον γιατρό , που ερχόταν καβάλα στο γαϊδούρι, χωρίς σαμάρι και με μιμητικές κινήσεις την γιάτρευε. Απαραίτητο μουσικό όργανο του εορτασμού των αποκρεών και που συνόδευε την «γκαμήλα» ήταν το νταούλι ή ταούλα όπως την έλεγαν.

    ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΑ ΔΕΛΤΙΑ

    Αναζήτηση

    Αποθήκευση
    Cookies user preferences
    Χρησιμοποιούμε cookies βασισμένα στο νόμιμο συμφέρον και τη συγκατάθεσή σας για να διασφαλίσουμε την ορθή χρήση του δικτυακού μας τόπου. Με την απόρριψη τους η σελίδα μπορεί να μην αποκρίνεται όπως πρέπει.
    Αποδοχή όλων
    Απόρριψη όλων
    Περισσότερα
    Marketing
    Set of techniques which have for object the commercial strategy and in particular the market study.
    Facebook
    Αποδοχή
    Απόρριψη
    DoubleClick/Google Marketing
    Αποδοχή
    Απόρριψη
    Analytics
    Tools used to analyze the data to measure the effectiveness of a website and to understand how it works.
    Snowplow
    Αποδοχή
    Απόρριψη
    Google Analytics
    Αποδοχή
    Απόρριψη
    Cookies
    SpCookie
    Αποδοχή
    Απόρριψη