Tuesday, 19 March 2024, 11:48

Αθήνα: 18°C

    ΈΘΙΜΑ

    Εξερευνήστε τα κατά τόπους ήθη και έθιμα του λαού μας. Όλα εκείνα τα γνωρίσματα που συνθέτουν την φυσιογνωμία του τόπου του.

     Ήθη και Έθιμα Τρικάλων: Μοναδικές «δοξασίες» για κάθε στιγμή της  ζωής!

    Ήθη και Έθιμα Τρικάλων: Μοναδικές «δοξασίες» για κάθε στιγμή της ζωής!

    Ευαγγελίας Γούρνη
    της δημοσιογράφουΕυαγγελίας Γούρνη
    Οι κάτοικοι των Τρικάλων διαθέτουν μια ιδιαίτερη αγάπη για τον τόπο τους και προσπαθούν στο πέρασμα των χρόνων, και σε αντίθεση με τον εκσυγχρονισμό της εποχής, να διατηρήσουν αναλλοίωτα τα ήθη και τα έθιμα τους, τα οποία τους «συντροφεύουν» σε κάθε σημαντική στιγμή της ζωής τους.

    Η γουρνοχαρά
    Σε κάθε τρικαλιώτικο σπίτι που σφάζει γουρούνι, μαζεύονται οι συγγενείς και οι φίλοι να φάνε και να γλεντήσουν

    Το τελετουργικό θέλει αφού σφάξουν τον χοίρο, την νοικοκυρά να παίρνει έναν τσίγκο, να βάζει επάνω μερικά κάρβουνα και θυμίαμα και να περνάει μπροστά από τους άνδρες, που βρίσκονται γύρω από το σφαγμένο γουρούνι.

    Τους θυμιατίζει και αυτοί με το χέρι τους αερίζουν την φωτιά και εύχονται για υγεία, ενώ στη συνέχεια ρίχνει τα κάρβουνα με το θυμίαμα στον κομμένο λαιμό του γουρουνιού για να το θυμιατίσει κι αυτό.

    Η Βασιλόπιτα & οι συμβολισμοί της
    Για την παρασκευή της βασιλόπιτας οι γυναίκες του σπιτιού, κάνουν ζυμάρι στο οποίο τοποθετούν νόμισμα, ένα κομμάτι κλήμα, άχυρο ή χορταράκι, μία μικρή πέτρα όπως κι ένα σπόρο καλαμποκιού.

    Στο μεσημεριανό τραπέζι ο νοικοκύρης του σπιτιού θα κόψει τη βασιλόπιτα αφού πρώτα τη φέρει τρεις φόρες γύρω στο ταψί και θα την μοιράσει σε κομμάτια με σειρά ηλικίας σε όλα τα μέλη της οικογένειας.

    Σε όποιον πέσει το κλήμα θα έχει πολλά σταφύλια, σε όποιον πέσει η μικρή πέτρα θα είναι δυνατός στην υγεία του, ενώ αυτός που θα πετύχει το άχυρο ή το χόρτο θα αποκτήσει πολλά ζώα, αυτός που θα πετύχει το νόμισμα θα γίνει πλούσιος και τέλος αυτός που θα πετύχει τα καλαμπόκι, θα κερδίσει τη φετινή σοδειά.

    Ρογκατζάρια
    Ανήμερα των Θεοφανείων οι πιστοί μεταμφιέζονται, φορώντας μάσκες με τρομακτική όψη, φέρουν κουδούνια και περιφέρονται στα χωριά, κάνοντας εκκωφαντικούς θορύβους. Το συγκεκριμένο έθιμο συμβολίζει τον καθαρμό και την εκδίωξη των δαιμονικών όντων και των κακοποιών στοιχείων του δωδεκαημέρου.

    Το έθιμο έχει τις ρίζες του στην Αρχαία Ελλάδα και προσαρμόστηκαν επί τουρκοκρατίας στα χρόνια της σκλαβιάς.

    Το έθιμο της Χάσκας
    Το συγκεκριμένο έθιμο το συναντούμε στη διάρκεια των Αποκριών σε πολλά μέρη, κυρίως της Βόρειας, Ελλάδας. Στην περιοχή των Τρικάλων, ο μεγαλύτερος σε ηλικία άνδρας του  σπιτιού δένει μία κλωστή στον πλάστη, με τον οποίο ανοίγονται τα φύλλα της πίτας, και στην άκρη της κλωστής δένεται ένα ξεφλουδισμένο βραστό αυγό.

    Οι παρευρισκόμενοι  κάθονται οκλαδόν σε γύρο και στη μέση ο παππούς κουνάει σαν εκκρεμές το αυγό στα στόματα των μελών της οικογένειας, τα οποία έχουν τα χέρια τους στην πλάτη και προσπαθούν να χάψουν το αυγό.

    Αν και το αυγό είναι ιδιαίτερα δύσκολο να φαγωθεί όταν αυτό συμβεί βάζουν φωτιά στην κλωστή και αν καεί ολόκληρη θεωρείται "καλός οιωνός" για την οικογένεια.

    Οι Λαζαρίνες
    Το Σάββατο του Λαζάρου τα κορίτσια, οι λεγόμενες Λαζαρίνες, έχουν τη συνήθεια να γυρνούν από σπίτι σε σπίτι τραγουδώντας τα κάλαντα. Από την προηγούμενη έχουν μαζέψει λουλούδια της εποχής και με αυτά έχουν στολίσει τα καλάθια τους.

    Γυρνώντας ύστερα από μια μέρα διασκέδασης, γέλιου, χαράς, κούρασης έχοντας τα καλάθια τους γεμάτα με αυγά, γλυκά και χρήματα τα κορίτσια διηγούνται στους γονείς τους την όμορφη μέρα τους.

    Ο φανός της Αναστάσεως
    Σε πολλά χωριά των Τρικάλων, το βράδυ μετά την Ανάσταση και αφού δοθεί το Άγιο Φως, οι νεότεροι βάζουν φωτιά στον αφανό, δηλαδή σε έναν σωρό από θημωνιά και κέδρα που συμβολίζει τον Ιούδα. Όσοι ώρα αυτό καίγεται, όλοι μαζί ψάλλουν το Χριστός Ανέστη.

    Αντάμωμα Σαρακατσαναίων

    Κάθε χρόνο στο τέλος Ιουνίου γίνεται και το αντάμωμα των Σαρακατσαναίων στα λιβάδια του Περτουλίου, όπου μαζεύονται Σαρακατσαναίοι από όλη την Ελλάδα και όχι μόνο και όλοι μαζί γλεντούν, τραγουδούν και χορεύουν.

    Η πουσπορίτσα στο Νεραϊδοχώρι
    Στο χωριό στα Εισόδια της Θεοτόκου (21 Νοεμβρίου) βράζουν σε τέντζερη διάφορα είδη δημητριακών καρπών, βάζοντας από μια χούφτα από το κάθε είδος (π.χ. σιτάρι, κριθάρι, βρίζα, φασόλια, κουκιά, ρεβίθια, φακές), τα οποία στη συνέχεια και τρώνε.

    Το έθιμο συμβολίζει ότι έτσι τα χωράφια θα κάνουν καλούς καρπούς και στο μέλλον με τη βοήθεια της Παναγίας. Η λέξη προέρχεται από την πολυσπορίτσα δηλαδή πολλοί σπόροι που στη διάρκεια των χρόνων αλλοιώθηκε και προφέρεται τώρα πουσπορίτσα.
    Τα Συβάσματα στο Νεραϊδοχώρι
    Τα έθιμα για τον γάμο στο Νεραϊδοχώρι ξεκινούν από τα Συβάσματα ή αρραβωνιάσματα. Οι συβαστάδες, οι οποίοι είναι συγγενείς του γαμπρού, όταν πήγαιναν στο σπίτι της νύφης δεν περίμεναν να τους προσφέρουν τσιγάρα αλλά έφτιαχναν μόνοι τους το τσιγάρο τους, το οποίο όμως δεν άναβαν.

    Στη συνέχεια έκαναν διάφορα καψόνια στους συγγενείς της νύφης ώστε το τσιγάρο τους να μην ανάβει από τις φωτιές τους με επακόλουθο να ζητήσουν από την νύφη φωτιά για να ανάψουν. Βέβαια και αυτήν την παίδευαν για αρκετή ώρα μέχρι να ανάψουν και αυτό το έκαναν ώστε να την κρατήσουν όσο περισσότερη ώρα κοντά τους ώστε να την «εξετάσουν» προσεκτικά και να είναι σίγουροι για την επιλογή τους.

    Στην συνέχεια και αφού ήταν σίγουροι έκαναν ερώτηση στο γαμπρό «αν του παρουσιαστεί άλλο κορίτσι αν αφήσει αυτό» και όταν ο γαμπρός απαντούσε αρνητικά, ρωτούσαν την μητέρα της νύφης «αν θα παρουσιαστεί καλύτερος γαμπρός, αν θα τον δεχτεί». Όταν και αυτή απαντήσει αρνητικά, είναι η ώρα για φαγητό, γλέντι και ανταλλαγή δώρων.

    Ο γάμος στο Νεραϊδοχώρι
    Το εθιμοτυπικό του γάμου ξεκινάει από την Πέμπτη και κρατάει μέχρι και την Δευτέρα με όλες αυτές τις μέρες να επικρατεί το γλέντι, το φαγητό και τα τραγούδια.

    Την Πέμπτη αρχίζει ο γάμος με το κάλεσμα να γίνεται με ένα κοφίνι γεμάτο κρασί στολισμένο με βασιλικό, μαντζουράνες και τριαντάφυλλα. Το βράδυ αναπιάνουν τα προζύμια με χορούς και τραγούδια. Την Παρασκευή φτιάχνουν τις κουλούρες που χρησιμοποιούν ψαλίδια, πηρούνια, φλυτζάνια για να κάνουν τα στολίδια της κουλούρας.

    Το απόγευμα ανοίγουν την προίκα, η νύφη δέχεται τα δώρα και τραγουδούν: «Κύρ γέμ του ποιός τουν κάνει, τούτων των νοιών του γάμου, με τ'άνθη με το ρόιδο με το μαργαριτάρι, η μαννούλα μου τουν κάνει, τούτων των νοιών του γάμου».

    Το Σάββατο το απόγευμα τα μπρατίμια (τρία νέα παιδιά, φίλοι του γαμπρού, που φροντίζουν γιά όλα τα του γάμου) ανταλλάσουν τα δώρα του γαμπρού και της νύφης. Την Κυριακή το πρωί παίρνουν την προίκα με μουλάρια στολισμένα με κουβέρτες και μαξιλάρια.

    Η προίκα παίρνεται από τα μπρατίμια αφού την εξαγοράσουν με χρήματα και συνοδεύεται με τους οργανοπαίχτες μέχρι το σπίτι του γαμπρού. Στο σπίτι του γαμπρού, τα μπρατίμια όταν  ξυρίζεται ο γαμπρός, ρίχνουν χρήματα στο δίσκο που υπάρχει στολισμένος με λουλούδια, ρύζι, βαμβάκι και λένε και ανάλογα τραγούδια.

    Στην συνέχεια τα μπρατίμια πηγαίνουν να πάρουν τη νύφη, η οποία τους λέει: "Τα παπούτσια είναι στενά και δεν χωράνε" και αυτοί ασημώνουν τα παπούτσια και τα φοράει. Η νύφη πριν ξεκινήσει για την εκκλησία παίρνει ένα ποτήρι κρασί, προσκυνάει τρείς φορές, πίνει τρείς φορές και μετά ρίχνει πίσω της το ποτήρι που πέφτοντας άλλοτε σπάζει άλλοτε όχι. Αν το ποτήρι σπάσει, σημαίνει ότι οι νεόνυμφοι θα ζήσουν αρμονικά, αλλιώς όχι. Τότε, λοιπόν, οι μπράτιμοι τρέχουν και το σπάζουν.

    Μετά το τραπέζι του γάμου και τον χορό που ακολουθεί, η νύφη παίρνει ένα μήλο από τη μάνα της που μέσα υπάρχουν χρήματα και το πετά πίσω της. Αν το μήλο το πιάσει άνδρας θα κάνει αγόρι, αν το πιάσει γυναίκα θα κάνει κορίτσι. Την Δευτέρα το πρωί η νύφη πηγαίνει μαζί με τα μπρατίμια να πάρει νερό. Η νύφη ρίχνει χρήματα πρώτα στη βρύση τα οποία παίρνουν τα μπρατίμια και μετά παίρνει το νερό.

    Όταν γυρίσει πατάει σίδερο που είναι τοποθετημένο στην πόρτα για να γίνει δυνατή σαν το σίδερο και δίνει το κανάτι με το νερό να πιεί η πεθερά της κι έπειτα οι υπόλοιποι του σπιτιού. Μετά μπαίνει στο δωμάτιο, όπου οι μπράτιμοι την δοκιμάζουν αν είναι καλή νοικοκυρά. Την βάζουν και φτιάνει τρία φύλλα από προζύμι που ανοίγει με μπλάστρι αγκαθωτό. Όταν αυτή πλάθει τα φύλλα, οι μπράτιμοι ρίχνουν επάνω στάχτη, χρήματα και ότι άλλο και αστειεύονται, ενώ η νύφη πλάθει υπομονετικά.

    Μόλις τελειώσει, οι μπράτιμοι παίρνουν τα φύλλα και τα τοποθετούν στα χατίλια του σπιτιού. Κι αυτό γίνεται για να θυμάται ότι η ζωή έχει δυσκολίες στις οποίες πρέπει να ανταποκριθεί αγωνιζόμενη. Μετά ανοίγεται η προίκα που βλέπουν όλοι όσοι βρίσκονται στο σπίτι.

    Το μεσημέρι της Δευτέρας τα μπρατίμια και ο γαμπρός πηγαίνουν και παίρνουν τους μπουχτσιάδες (συγγενείς) της νύφης, οι οποίοι έρχονται με τα λεγόμενα κανίσκια (πίττες, γλυκά, κρέατα, κρασί).Το γλέντι συνεχίζεται μέχρι το απόγευμα της Δευτέρας όπου μένουν μόνοι τους οι νεόνυμφοι να απολαύσουν την κοινή τους ζωή.

    ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΑ ΔΕΛΤΙΑ

    Αναζήτηση

    Αποθήκευση
    Cookies user preferences
    Χρησιμοποιούμε cookies βασισμένα στο νόμιμο συμφέρον και τη συγκατάθεσή σας για να διασφαλίσουμε την ορθή χρήση του δικτυακού μας τόπου. Με την απόρριψη τους η σελίδα μπορεί να μην αποκρίνεται όπως πρέπει.
    Αποδοχή όλων
    Απόρριψη όλων
    Περισσότερα
    Marketing
    Set of techniques which have for object the commercial strategy and in particular the market study.
    Facebook
    Αποδοχή
    Απόρριψη
    DoubleClick/Google Marketing
    Αποδοχή
    Απόρριψη
    Analytics
    Tools used to analyze the data to measure the effectiveness of a website and to understand how it works.
    Snowplow
    Αποδοχή
    Απόρριψη
    Google Analytics
    Αποδοχή
    Απόρριψη
    Cookies
    SpCookie
    Αποδοχή
    Απόρριψη