Friday, 29 March 2024, 08:31

Αθήνα: 18°C

    ΈΘΙΜΑ

    Εξερευνήστε τα κατά τόπους ήθη και έθιμα του λαού μας. Όλα εκείνα τα γνωρίσματα που συνθέτουν την φυσιογνωμία του τόπου του.

    Ορεστιάδα: Ήθη & έθιμα στο σταυροδρόμι Ανατολής και Δύσης

    Ορεστιάδα: Ήθη & έθιμα στο σταυροδρόμι Ανατολής και Δύσης

    Αλεξίας Φεσσά
    της αρθρογράφουΑλεξίας Φεσσά
    Γνήσιοι άνθρωποι, έντονες γεύσεις, άγρια ομορφιά, επιρροές Δύσης και Ανατολής. Η Ορεστιάδα προκαλεί τους επισκέπτες να ανακαλύψουν τα πολυπολιτισμικά μυστικά της.
    Οι μωμόγεροι

    Η λαϊκή φαντασία οργιάζει στην κυριολεξία σχετικά με τους καλικάντζαρους, που βρίσκουν την ευκαιρία να αλωνίσουν τον κόσμο από τα Χριστούγεννα μέχρι τα Φώτα, τότε δηλαδή που τα νερά είναι «αβάφτιστα». Η όψη τους τρομακτική, οι σκανδαλιές τους απερίγραπτες και ο μεγάλος φόβος τους η φωτιά. Στις περιοχές της Μακεδονίας, Θράκης και Θεσσαλίας εμφανίζεται το έθιμο των μεταμφιέσεων, που φαίνεται πως έχει σχέση με τους καλικάντζαρους. Οι μεταμφιεσμένοι, που λέγονται Μωμόγεροι, Ρογκάτσια ή Ρογκατσάρια, φοράνε τομάρια ζώων ή ντύνονται με στολές ανθρώπων οπλισμένων με σπαθιά. Γυρίζουν στο χωριό τους ή στα γειτονικά χωριά, τραγουδούν και μαζεύουν δώρα. Όταν συναντηθούν δυο παρέες κάνουν ψευτοπόλεμο μεταξύ τους, ώσπου η μία ομάδα να νικήσει και η άλλη να δηλώσει υποταγή.

    Τα 9 φαγητά

    Την παραμονή των Χριστουγέννων κάθε σπίτι έπρεπε να έχει 9 φαγητά, για να έχει το τραπέζι πολλά φαγητά σε όλη τη διάρκεια της χρονιάς. Υπάρχει επίσης και η ερμηνεία ότι τα 9 φαγιά συμβολίζουν τα μέρη που επισκέφθηκαν ο Χριστός, η Παναγία και ο Ιωσήφ κατά το διωγμό του Ηρώδη. Στο τραπέζι αφήνουν λίγο από όλα τα φαγητά για τις «ψυχές» και τα βάζουν κάτω από τα εικονίσματα, για να τα ευλογήσει ο Χριστός. Τα 9 φαγητά ήταν η πίτα (για να γίνουν τα σιτάρια λαμπερά), το μέλι (για να κουβαλούν τα μέλη της οικογένειας πάρα πολλά πράγματα σε όλη τη διάρκεια της χρονιάς, όπως οι μέλισσες), το κρασί (για να «απλώσει» η οικογένεια σαν κληματαριά), το σαραγλί (για να φερόμαστε πάντα «γλυκά» στους φίλους), το καρπούζι (για να' ναι γλυκιά σαν καρπούζι η παραγωγή), το πεπόνι (για να μιλούν οι συγχωριανοί με γλυκά λόγια για την οικογένεια), το μήλο (για να έχουν τα μέλη της οικογένειας κόκκινα μάγουλα), το σκόρδο (για να προστατεύονται από τα τσιμπήματα των εντόμων), το κρεμμύδι (για να έχουν οι λεχώνες πολύ γάλα).

    Κλήδονας

    Αυτή τη μέρα στα σταυροδρόμια να ανάβουν φωτιές και να πηδούν πάνω απ΄αυτές μικροί και μεγάλοι σε διάφορες περιοχές της Θράκης. Στους Σαρακατσάνους που αναπαριστούν το έθιμο τους κάθε χρόνο υπάρχει ένα τελετουργικό μαντείας. Αφορά στα ανύπαντρα κορίτσια που αφού μαζέψουν λουλούδια και δέσουν σ αυτά το δαχτυλίδι τους, τα τοποθετούν μέσα σε ένα μπακιρένιο σκεύος. Τραγουδώντας το τραγούδι του Αη Γιάννη γεμίζουν στη βρύση το σκεύος με νερό και όταν επιστρέψουν στις καλύβες μαζεύονται γύρω από την μπακιρένια κούπα, και βγάζουν από το νερό το πρώτο λουλούδι. Το κορίτσι στο οποίο αντιστοιχεί το λουλούδι αυτό σύντομα θα παντρευτεί. Κατόπιν, χορεύουν, τραγουδούν και προσφέρουν κεράσματα στους παρευρισκόμενους.

    Σάββατο του Λαζάρου

    Την ημέρα αυτή οι νοικοκυρές ζυμώνουν το πρωί «Λαζάρηδες» δηλαδή κουλούρια με ανθρώπινη μορφή που συμβολίζει την ψυχή του Λάζαρου. Ακόμη, σε πολλά χωριά της Θράκης γυρίζουν κορίτσια με κόκκινα φορέματα οι «Λαζαρίνες» κρατώντας κούκλα ή κόπανο ή ρόκα τυλιγμένη με πολύχρωμα κουρέλια ή πανέρι στολισμένο με λουλούδια χτυπούν τις πόρτες των σπιτιών τραγουδώντας: «Βάγια Βάγια του βαγιού τρώνε ψάρια και κολιό και την άλλη Κυριακή τρων” το κόκκινο αβγό».
    Το έθιμο του «Μπομποσιάρη»

    Ένα παλικάρι ντυνόταν με μακριά γούνα, με το μαλλί προς τα έξω. Στο κεφάλι έβαζε μια κατσαρόλα με σαρίκι, το πρόσωπό του το μαύριζαν με κάρβουνο, στη μέση του έβαζαν μια τριχιά όπου κρεμούσαν κουδούνια και στο χέρι του κρατούσε ένα χοντρό ρόπαλο. Και ένα άλλο παλικάρι ντυνόταν γυναίκα, με γυναικεία παραδοσιακή φορεσιά.

    Στο κεφάλι είχε μαύρο τσεμπέρι, τεχνητές πλεξούδες, χάντρες, βραχιόλια, ένα μικρό μαντηλάκι για το χορό και κρατάει ένα καλάθι. Αυτούς τους συνόδευαν μουσικά όργανα, ένας άλλος κρατούσε καλάθι για το κρέας, άλλος δισάκι για το αλεύρι κι άλλος ένας κουμπαράς για τα λεφτά. Οι άντρες που συμμετείχαν στο έθιμο είχαν ένα κόκκινο σημάδι στο αριστερό μάγουλο τους και όργανα που συνοδεύουν τους κατοίκους στο τραγούδι. Τραγουδούν για την νέα που είναι στο παραθύρι και το καλό κρασί του αφέντη. Σε κάθε σταυροδρόμι τραγουδούν και χορεύουν όλοι μαζί με την συνοδεία της γκάιντας.

    Ο Μπομποσίαρης και η γυναίκα του τρέχουν από σπίτι σε σπίτι να χαιρετήσουν τους νοικοκυραίους όπου ο Μπομποσιάρης χοροπηδάει ώστε να κάνουν θόρυβο τα κουδούνια του και χτυπάει με δύναμη το ρόπαλο του στην γη. Αυτό στοχεύει στη βλάστηση και στην καρποφορία της γης. Έχει επικρατήσει η εκδοχή ότι με αυτό τους το έθιμο έκαναν αναπαράσταση της φυγής του Ιωσήφ και της Παρθένου Μαρίας, όταν ο Ηρώδης είχε διατάξει την σφαγή των αγοριών μέχρι δύο ετών. Αφού περάσουν όλα τα σπίτια του χωριού καταλήγουν στην πλατεία του χωριού όπου στήνεται γλέντι.

    Το έθιμο του Μπέη

    Το έθιμο του «Μπέη», περιέχει διονυσιακά στοιχεία και είναι έντονα σκωπτικό, με σατιρική διάθεση και θεατρικά στοιχεία. Ο Μπέης είναι ώριμος άντρας με μουστάκι, ντυμένος με «γούνα», βαμμένος με κοκκινάδι, πολλά στολίδια, φέσι, μπότες και φέρει μαζί του ραβδί, πιστόλια και ναργιλέ. Φυσικά δεν είναι μόνος του, έχει και τη συνοδεία του. Προηγείται όλων ο τελάλης, ακολουθεί η φρουρά του Μπέη, έπειτα ο ίδιος, οι αυλικοί και οι γεωργοί. Το ντύσιμο σχεδόν όλων των προσώπων βασίζεται σε ρούχα παλαιότερων εποχών και στον αυτοσχεδιασμό. Αφού τελειώσει η «γύρα» του μπέη, γίνεται αναπαράσταση των τοπικών εργασιών από τους γεωργούς. Ακολουθεί γαϊδουροδρομία και ρωμαϊκή πάλη. Μετά την ολοκλήρωση της ρωμαϊκής πάλης, ο κόσμος μαζεύεται στις ταβέρνες και μαζί με το προσωπικό του Μπέη πίνει και διασκεδάζει με παραδοσιακά όργανα της περιοχής.

    Τζαμάλα

    Είναι ένα δρώμενο όπου κυρίαρχο στοιχείο η πάλη του γέρου με τον νέο που διεκδικούν μια όμορφη νέα, την Γκαντίνα, που εκπροσωπεί τη ζωή. Τα δραματικά στοιχεία είναι έντονα αλλά δοσμένα με κωμικό τρόπο ώστε να προκαλούν το γέλιο στους παρευρισκόμενους. Μετά τον φόνο του γέρου από τον νέο, ο νικητής νέος ενώνεται με την Γκαντίνα την οποία και κάνει γυναίκα του. Ακολουθεί γλέντι και οινοποσία ως αργά το βράδυ.

    Το έθιμο της Βαρβάρας

    Το έθιμο της Βαρβάρας αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της λαϊκής λατρευτικής παράδοσης της Θράκης. Κάθε φορά που ξημερώνει η 4η Δεκεμβρίου, η μνήμη όλων γυρίζει πίσω σε εκείνα τα κρύα πρωινά που ανοίγαμε τα μάτια μας και μας περίμεναν τα μπολ με την αχνιστή Βαρβάρα και το σπίτι μοσχοβολούσε σουσάμι και κανέλα. Η Αγία Βαρβάρα θεωρούνταν από τους κατοίκους της Θράκης προστάτιδα των παιδιών από τις κακές παιδικές ασθένειες και ιδιαίτερα της ευλογιάς, που προκαλούσε πολλούς θανάτους στον παιδικό πληθυσμό. Γι' αυτό καθιέρωσαν στη γιορτή της, για να την «γλυκάνουν» να μοιράζουν γλυκό, που το ονόμασαν «Βαρβάρα».
    Το έθιμο «Βάγια»

    Τo Σάββατo τoυ Λαζάρoυ τo βράδυ και μετά τo χτύπημα της καμπάνας για τoν εσπερινό, τα κoρίτσια μαζεύoνταν σ' ένα σπίτι και εκεί oι μεγαλύτερες γυναίκες «έφτιαχναν τη Bάγια». Τα ρoύχα της Βάγιας τα πηγαίνανε τα ίδια τα κoρίτσια. Tο καθένα ό,τι είχε. Στη συνέχεια, όλα μαζί τα παιδιά κoιμότανε τo βράδυ στo σπίτι όπου είχαν φτιάξει τη Bάγια, για να ξεκινήσoυν, όλα μαζί, τo πρωί. Την επόμενη ημέρα, Κυριακή των Βαΐων, τα κoρίτσια ξεκινoύσαν από τo πρωί και γύριζαν όλα τα σπίτια τoυ χωριoύ. Σε κάθε σπίτι τραγουδούσαν και διαφoρετικό τραγoύδι, ανάλoγα με τα άτoμα πoυ έμεναν σ' αυτό. Όταν τελειώνανε όλα τα σπίτια τoυ χωριoύ, γυρίζανε στo σπίτι πoυ είχανε φτιάξει τη «Bάγια». Εκεί η νoικoκυρά τα περίμενε, ζύμωνε μια πίτα με τo αλεύρι, τα αβγά και τo λάδι πoυ είχαν μαζέψει. Την πίτα τη σπάζανε σε μικρά κoμμάτια, τα oπoία ανακατεύανε με λάδι και αλάτι, και τα τρώγανε. Τα αβγά και τα λεφτά, πoυ μαζεύανε τα κoρίτσια, τα μoιράζoνταν, ενώ τo αλεύρι και τo λάδι τα πoυλoύσανε. Στη συνέχεια, oι μεγάλες γυναίκες χαλούσαν τη Bάγια και όλoι μαζί χoρεύανε τo τραγoύδι: «την Πασχαλιά ανήμερα».

    Το κάψιμο του «Οβριγιού»

    Στην Θράκη, ένα από τα έθιμα του Πάσχα είναι και το «κάψιμο του Ιούδα». Οι νεότεροι συνήθως, αφού φτιάξουν το ομοίωμα του Ιούδα, το περιφέρουν από σπίτι σε σπίτι και ζητούν κλαδιά. Την Μεγάλη Παρασκευή μετά την περιφορά του Επιταφίου, θα βάλουν φωτιά στα κλαδιά αυτά και θα «κάψουν» τον Ιούδα, όπου με το κάψιμο θεωρείται ότι ρίχνουν στην φωτιά την φιλαργυρία και την δειλία του και οποιαδήποτε μορφή προδοσίας. Σύμφωνα με το έθιμο, στο τέλος τη στάχτη τη ρίχνουν και στα μνήματα των κεκοιμημένων.

    Το έθιμο των Αγίων Θεοδώρων

    Κάθε χρόνο την πρώτη Παρασκευή των Χαιρετισμών και Παραμονή των Αγίων Θεοδώρων στα χωριά του Έβρου, τηρείται και σήμερα, το έθιμο των Αγ. Θεοδώρων. Το βράδυ της παραμονής τα αγόρια του χωριού πήγαιναν στα σπίτια όπου υπήρχαν ανύπαντρα κορίτσια κι έκλεβαν διάφορα πράγματα όπως κάρα, γεωργικά μηχανήματα και άλλα. Πολλοί από τους γονείς των κοριτσιών έμεναν ξάγρυπνοι για να μπορέσουν να πιάσουν τους «κλέφτες» την ώρα του «εγκλήματος» κι έτσι οι νεαροί άφηναν τα συγκεκριμένα σπίτια για το χάραμα που θα είχαν ήδη αποκοιμηθεί οι ιδιοκτήτες. Άλλοι κρυβόταν κάπου στην αυλή για να πιάσουν «επ’ αυτοφώρω» τους κλέφτες. Την επόμενη μέρα το πρωί, ανήμερα της γιορτής των Αγ. Θεοδώρων, η πλατεία του χωριού ήταν γεμάτη από τα λάφυρα, με τους πατεράδες των αγοριών να καμαρώνουν για τα παλικάρια τους και των κοριτσιών πολλές φορές να είναι εκνευρισμένοι ή να αισθάνονται προσβεβλημένοι.

    Γαστρονομία

    Ο Βόρειος Έβρος έχει πλούσια γαστρονομική παράδοση, η οποία στηρίζεται στον αγροτικό και κτηνοτροφικό τρόπο ζωής της περιοχής. Η γαστρονομική αυτή παράδοση συναντάται ίδια ή με παραλλαγές στις γειτονικές χώρες και αποτελεί μέρος της πολιτιστικής κληρονομιάς της ευρύτερης Θράκης και όχι μόνο αυτής που οριοθετείται από τα Ελληνικά σύνορα. Δοκιμάστε, λοιπόν, αλλαντικά και τοπικές συνταγές με λουκάνικα, παστό χοιρινό, παστουρμά, αλλά και κουσκούσι, ένα ζυμαρικό που θυμίζει το κουσκούς του Μαρόκου και θα το βρείτε στα καταστήματα του Συνεταιρισμού Γυναικών Θράκης. Γευτείτε λάχανο τουρσί σε πίτες και με κρέας, αλλά και αρνί με ρύζι, ένα φαγητό των βοσκών. Η Κομοτηνή φημίζεται για τα στραγάλια της.

    ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΑ ΔΕΛΤΙΑ

    Αναζήτηση

    Αποθήκευση
    Cookies user preferences
    Χρησιμοποιούμε cookies βασισμένα στο νόμιμο συμφέρον και τη συγκατάθεσή σας για να διασφαλίσουμε την ορθή χρήση του δικτυακού μας τόπου. Με την απόρριψη τους η σελίδα μπορεί να μην αποκρίνεται όπως πρέπει.
    Αποδοχή όλων
    Απόρριψη όλων
    Περισσότερα
    Marketing
    Set of techniques which have for object the commercial strategy and in particular the market study.
    Facebook
    Αποδοχή
    Απόρριψη
    DoubleClick/Google Marketing
    Αποδοχή
    Απόρριψη
    Analytics
    Tools used to analyze the data to measure the effectiveness of a website and to understand how it works.
    Snowplow
    Αποδοχή
    Απόρριψη
    Google Analytics
    Αποδοχή
    Απόρριψη
    Cookies
    SpCookie
    Αποδοχή
    Απόρριψη